اشلی هاویندن و پوستر «Britain Can Make It»

برگرفته از کتاب Britain Can Make It: The 1946 Exhibition of Modern Design نوشتهٔ مارگارت تیمِرز

نمایشگاه «بریتانیا می‌تواند بسازد» (Britain Can Make It) که در سال ۱۹۴۶ در موزهٔ ویکتوریا و آلبرت لندن برگزار شد، نقطه‌عطفی در تاریخ طراحی بریتانیا پس از جنگ جهانی دوم به‌شمار می‌رود. این رویداد با هدف نمایش توانمندی‌های طراحی و تولید ملی، به معرفی تازه‌ترین دستاوردهای طراحی صنعتی، گرافیک و چیدمان مدرن پرداخت.
مارگارت تیمِرز (MargaretTimmers)، متصدی ارشد پیشین بخش چاپ در موزهٔ V&A، در این مقاله روند شکل‌گیری پوستر نمایشگاه به طراحی اشلی هاویندن (Ashley Havinden) را بررسی می‌کند و با نگاهی به طرح‌های اولیه و نسخه‌های جایگزین، فرایند شکل‌گیری این اثر ماندگار را آشکار می‌سازد.

این مقاله بخشی ویرایش‌شده از کتاب Britain Can Make It: The 1946 Exhibition of Modern Design است که در سال ۲۰۱۹ به‌وسیلهٔ انتشارات  Paul Holberton Publishing با همکاری موزهٔ V&A و آرشیو طراحی دانشگاه برایتون، به ویراستاری دایان بیلبی (Diane Bilbey) منتشر شده است.

وضوح در ایده؛ جوهر طراحی از نگاه هاویندن

تنها هدفی که یک طراح باید دنبال کند، شفافیت کامل در بیان است؛ نه صرفاً وضوح در کلام یا تصویر، بلکه وضوح در ایده.»
اشلی هاویندن (۱۹۰۳–۱۹۷۳)

پوستر نمایشگاه «بریتانیا می‌تواند بسازد» نمادی از شور و میهن‌دوستی است. طراحی پویا و رنگارنگ آن پرچمی را نشان می‌دهد که تاجی بر فراز میله‌اش قرار گرفته و عبارت «شورای طراحی صنعتی ارائه می‌دهد» بر آن نوشته شده است، شعاری که هدف آن شناساندن نهاد تازه‌تأسیس شورا به عموم مردم بود. بر روی پرچم چند رنگ، عنوان نمایشگاه و محل و تاریخ آن درج شده و در پس‌زمینه‌ای آبی‌آسمانی، فهرست حوزه‌های نمایش به‌صورت نقوشی نامتقارن پراکنده است.
فونت اصلی اثر بر پایهٔ  Times New Roman Bold طراحی شد، حروفی که در سال ۱۹۳۲ توسط شرکت Monotype برای روزنامه  The Times خلق شده بود و در آن زمان نمادی از مدرنیته، اقتدار و «هویت بریتانیایی» محسوب می‌شد.

انتخاب موزهٔ V&A؛ چالشی برای عموم

در برآورد اولیهٔ شورای طراحی صنعتی، موزهٔ V&A به‌عنوان محلی کمتر شناخته‌شده برای عموم در نظر گرفته شده بود. در گزارش رسمی شورا آمده است:

«از آنجا که موزهٔ ویکتوریا و آلبرت مرکز نمایشگاهی شناخته‌شده‌ای نیست و بخش بزرگی از مردم لندن (به‌ویژه در شرق شهر) تاکنون از آن بازدید نکرده‌اند، ضروری است بودجهٔ تبلیغات و روابط عمومی در مطبوعات، بیلبوردها و مترو افزایش یابد. موفقیت نمایشگاه در گرو توانایی ما در متقاعد کردن مردم است که V&A مکانی مناسب برای بازدید خواهد بود.»
 «برآورد مقدماتی هزینه‌ها»، ۱۶ ژانویه ۱۹۴۶

به همین منظور، واحد روابط عمومی برای تبلیغات عمومی و رسانه‌ای تشکیل شد. تبلیغات نمایشگاه به گروهی از آژانس‌های معتبر شامل London Press Exchange، S.H. Benson،  Everett’s Advertisingو W.S.Crawford Ltd.  واگذار شد که هاویندن در آن سمت مدیرهنری داشت.
این کمیته علاوه بر طراحی پوستر و نماد اصلی نمایشگاه، مسئول تبلیغات محیطی، نوارهای تبلیغاتی روی اتوبوس‌ها و بنرهای شهری نیز بود. نسخه‌هایی سه‌بعدی از پوستر در سالن‌های سینمای  Odeon و Gaumont-British نصب شد.
با وجود کمبود کاغذ و محدودیت‌های چاپ پس از جنگ، شمار زیادی از پوسترها در اندازه‌های مختلف چاپ گردید. یکی از نسخه‌های برجستهٔ آن در ورودی خیابان Exhibition Road موزه نصب شد؛ جایی که در میان شش پرچم بریتانیا و در تضادی دلگرم‌کننده با فضای خاکستری پس از جنگ، به نمادی از امید و بازسازی بدل شد.

اشلی هاویندن؛ صدای مدرنیته در گرافیک بریتانیا

در زمان سفارش این پروژه، هاویندن یکی از چهره‌های پیشرو در گرافیک معاصر بریتانیا بود. او در حوزه‌های پوستر، تایپوگرافی، بسته‌بندی و هویت بصری — که خود آن را «دست‌خط شرکت» می‌نامید — آثار تأثیرگذاری پدید آورده بود.
او در سال ۱۹۲۲، در نوزده‌سالگی، به‌عنوان طراح لی آوت به شرکت W.S. Crawford Ltd.  پیوست. از مهم‌ترین تأثیرپذیری‌های اولیه‌اش می‌توان به استنلی موریسون، تایپوگراف برجسته و منتقد طراحی تبلیغاتی، و ادوارد مک‌نایت کافر، طراح آمریکایی پوستر اشاره کرد.

در سفر کاری‌اش به آلمان در سال ۱۹۲۶، او با طراحی گرافیک باوهاوس آشنا شد و شیفتهٔ تایپوگرافی نامتقارن، حذف جزئیات غیرضروری و استفاده از فضای سفید به‌عنوان عنصری فعال در ترکیب‌بندی گردید.
پس از جنگ جهانی دوم، هاویندن به شرکت بازگشت و به‌عنوان مدیر هنری، پروژه‌های رسمی از جمله طراحی پوستر نمایشگاه BCMI را هدایت کرد. در همین دوران، برای برندهای Liberty، KLM، Richard Shops  و Daks  هویت‌های بصری نوگرایانه‌ای طراحی نمود.

هاویندن را می‌توان در کنار طراحان برجسته‌ای چون هانس شلِگر (Zero)، آبرام گیمز، اف.اچ.کی. هنریون و تام اکرزلی قرار داد، نسل طراحانی که بر سادگی، وضوح و یکپارچگی متن و تصویر تأکید داشتند.

از ایده تا طرح نهایی

در آرشیو اشلی هاویندن در گالری ملی هنر مدرن اسکاتلند مجموعه‌ای ارزشمند از اتودها و طرح‌های اولیهٔ او برای پوستر، جلد کاتالوگ و راهنمای نمایشگاه نگهداری می‌شود. در میان آن‌ها، ایده‌های گوناگونی چون ابزار کار، چشم بینا و دست اشاره‌گر دیده می‌شود.
در نسخهٔ مقدماتی کاتالوگ، عبارت «Of Design» پس از عنوان Exhibition  و نیز مکان و تاریخ London 1946 آمده بود — جزئیاتی که در نسخهٔ نهایی حذف شدند. تفاوت در رنگ‌بندی میان نمونه‌های اولیه و نهایی، خلاقیت بصری هاویندن را آشکار می‌سازد.

در برخی طرح‌های آزمایشی، اشکال انتزاعی شناور جای خود را به نوارهای تایپوگرافی در پوستر نهایی داده‌اند — نشانه‌ای از روند تکامل ایده در ذهن طراح. استفاده از دایره‌های حاوی متن، که از عناصر محبوب در آثار او بود، در دیگر پروژه‌های مرتبط با شورای طراحی صنعتی نیز تکرار شد.

برخی از ایده‌ها احتمالاً از تعامل با دیگر طراحان نمایشگاه الهام گرفته‌اند. برای نمونه، در بخش «تولد فنجان تخم‌مرغی» طراحی میشا بلک (Misha Black) از دست‌های اشاره‌گر استفاده شد، و «چشم طراح» نیز در بخش‌های گوناگون نمایشگاه حضور داشت. در نهایت اما، نماد پرچم و تاج به‌عنوان رویکردی میهن‌دوستانه‌تر انتخاب شد.

تاج، پرچم و گفتمان نمادشناسانه

اگرچه طراحی هاویندن ساده و صمیمی به ‌نظر می‌رسید، اما افزودن تاج بر بالای پرچم موجب مکاتباتی میان شورای طراحی صنعتی و وزارت کشور بریتانیا شد. وزارت کشور معتقد بود که استفاده از تاج سلطنتی بر فراز پرچمی دارای نوشته، از منظر قواعد نشان‌شناسی (Heraldry) غیرمعمول است.
سرانجام تصمیم گرفته شد که تاج سادهٔ طراحی‌شده در این پوستر مغایرتی با اصول ندارد و می‌توان از آن بهره برد — تصمیمی که بعدها با استقبال عمومی روبه‌رو شد.

میراث هاویندن

نماد پرچم در آثار هاویندن بارها تکرار شد؛ از جمله در پوستر معروف Eno’s Fruit Salt در سال ۱۹۲۷، که سه سوار در زیر پرچمی مورب می‌تازند، و نیز در پوستر Liberty Fabrics در سال ۱۹۴۹ که پرچم به نوار مارپیچی چندرنگ تبدیل می‌شود.

این مقاله بخشی ویرایش‌شده از کتاب Britain Can Make It: The 1946 Exhibition of Modern Design (۲۰۱۹) است.
آرشیو اشلی هاویندن در گالری ملی هنر مدرن اسکاتلند بیش از ۳۰ طرح و نسخهٔ مختلف از پروژهٔ «بریتانیا می‌تواند بسازد» را در بر دارد.