در سال ۲۰۱۲، انجمن بین‌المللی هنر (IAA)، ۱۵آوریل را به مناسبت سالگرد تولد لئوناردو داوینچی که یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان در تاریخ و نماد صلح و آزادی بیان است، به عنوان روز جهانی هنر انتخاب کرد. شیوه کار لئوناردو همواره مطالعه٬ پرسش‌گری٬ تفکر و تحلیل موضوع در راستای یافتن راهکار بود. همین تفکر حل مساله از او چهره‌ی دانشمندی را در تاریخ به تصویر کشیده است که اگر در دنیای امروز زیسته بود میتوانست یک طراح محصول عالی باشد. خلاقیت، کنجکاوی، توجه به جزئیات و رویکرد نوآورانه او در حل مسائل٬ او را به یک فرد ارزشمند در زمینه طراحی تبدیل می‌کند. روشمندی داوینچی در خلق اثر هنری و نگاه منطقی او به موضوعات مختلف و ساده سازی پاسخ‌ها برای رسیدن به محصول نهایی می‌تواند الگوی مناسبی برای دیزاینرهای امروز به‌ویژه طراحان وب باشد. در این مقاله تلاش شده تا با نگاهی به شیوه‌های منحصربه‌فرد داوینچی در طراحی٬ راهکارهای متفاوتی را برای طراحی وب بررسی کنیم.
این مطلب گردآوری و تلفیقی از چند مقاله است که توسط تیم تحریریه ویراژ به فارسی برگردانده شده و به مناسبت روز جهانی هنر منتشر شده است.
بازنویسی و ویرایش: سمیه لنگرودی
در طراحی وب چه چیزهایی میتوان از لئوناردو داوینچی آموخت؟
توسعه وب امری بسیار پیچیده و گسترده است که شامل رنگ، ریاضیات، دسترسی‌پذیری، تایپوگرافی، عکاسی، نوشتن متن، و موارد بیشتر و متعددی می‌شود. وب دنیایی تقریباً بی‌نهایت است که – با وجود تمام نوآوری‌ها و اختلال‌های بی‌وقفه‌اش – بسیاری از زیباترین ویژگی‌هایش را از روش‌های قدیمی به ارث برده است. در اینجا ما به تاثیر لئوناردو داوینچی در حوزه توسعه وب نگاهی خواهیم انداخت. بیش از هر فرد دیگری در تاریخ، داوینچی جادویی را که در هم‌پوشانی بین هنر و علم رخ می‌دهد را نشان داده است، که در توسعه وب بسیار موثر است. روش‌ها و دیدگاه‌های او امروزه همانطور که در ایتالیای رنسانس کاربرد داشت، قابل استفاده است.
۱.افکار، ایده‌ها و کارهایتان را به تحریر آورید.
داوینچی یک نویسنده دقیق و خلاق بود، ده‌ها هزار صفحه یادداشت و دست نوشته را در طول زندگی خود تهیه کرده است، که محتوای آنها از پیشپا افتاده تا پیشرفته دسته‌بندی شده است. بهعنوان مثال درمیان یادداشت‌های او، یک روز لیست خرید و روز دیگر طرحی از ماشین‌های پرنده مشاهده می‌شوند. در واقع برای او فیلتر یا برتری وجود نداشت، فقط بیان و بررسی موضوعات مختلف مطرح بود. این مستندات جامع به دلایلی برای وی ارزشمند بودند: ۱) به عنوان یک خروجی از اندیشه‌ها، آرزوها، و تجربیاتش ۲) به عنوان مرجعی از پروژه‌های بلندمدت
نوشتن افکارش به او کمک می‌کرد که آنها مورد آزمایش و تکرار قرار مداوم قرار دهد. مزایای مستندسازی ایده‌ها تنها به خود داوینچی سودرسانی نمی‌کرد، بلکه موجب شد افکارش پس از او نیز باقی بمانند و امکان بهرهمندی میلیون‌ها نفر از دانش وی فراهم باشد. اشتیاق داوینچی برای نوشتن و طراحی، در نهایت موجب کمک‌رسانی در حیطهی توسعه وب شد.
نوشتن آنچه در ذهن میگذرد می‌تواند با ایجاد آزادی عمل برای پرورش ایده‌های خلاقانه، به شما قدرت دهد. گاهی این روند پیچیده است، مثل اینکه زمانی شما شروع به یادداشت ایده A می‌کنید و ناگهان خود را در میان حل مسئله‌ی X می‌یابید. در اصل لازم نیست همه‌چیز کامل باشد اما همه افراد انتظار دارند که به‌صورت مستقیم به محصول نهایی برسند، و این را در نظر نمیگیرند که این مسیر ممکن است ناامیدی به همراه داشته باشد یا حتی محصول نهایی نامطلوب باشد. نوشتن و پیادهسازی طرح به شما اجازه می‌دهد تا رها و حتی کمی جسور باشید و بسیاری از ایده‌های ناگهانی در کاغذ ها متولد می‌شوند. گاهی این احساس وجود دارد که آنچه می‌نویسیم مانند مجسمه‌های شنی است، زیبا اما موقت. حال آنکه در حقیقت اینطور نیست. حتی اگر شکل نهایی وب‌سایت‌ها همچنان به تغییر ادامه دهد، اما اندیشه پشت آن تکامل بسیار ارزشمند است. ما چگونه به اینجا رسیدیم؟ و چرا؟
در طراحی وب، اگر شما “Pull Request” خود را مستند کنید، حتی بعد از مرگتان قابل دستیابی خواهند بود. این کار برای افرادی که بعد از شما در شغل‌های قبلی شما فعالیت می‌کنند بسیار مفید واقع می‌شود، و از بینش و راهنمایی‌های شما استفاده و قدردانی خواهد شد. از این رو توسعه‌دهندگان و طراحان وب باید مسیر خود را ثبت کنند، چه از طریق Pull Request و چه از طریق یادداشت در یک دفترچه. ایده‌های شما در GitHub ممکن است مانند ماشین‌های پرنده داوینچی الهام بخش باشند. بهترین ایده‌های دنیا اگر در ذهن بمانند هیچ استفاده مفیدی نخواهند داشت؛ پس:
ایده‌ها را گسترش دهید، افکار پیشپا افتاده را یادداشت کنید،
طرح‌های صفحه را با دست نقاشی کنید.
۲. درگیر هندسه شوید.
داوینچی یک دانش‌آموز مادام‌العمر در زمینه هندسه، شکل و تناسب بود او مجذوب تکرار اشکال مختلف در طبیعت و همچنین عملکرد تناسب و پرسپکتیو بود، همچنین ارزش آنها را برای نقاشی و معماری به طور یکسان درک کرد. همانطور که طرح‌های او نشان می‌دهند، داوینچی سعی بر این داشته که هنر خود را براساس اصول صحیح و قوی بنا کند. از این رو، گاهی نیاز بود تا شبکهای از خطوط هماهنگ برای ساخت یک صحنه‌ی واقعگرایانه روی کاغذ آورده شوند، خطوطی که در محصول نهایی ظاهر نمی‌شدند. وی به این درک رسیده بود که آنچه می‌بینیم فقط نیمی از داستان است. داوینچی سعی می‌کرد تا این چارچوبهای نامرئی را درک کند و آنها را در کار خود استفاده کند. اگرچه او بیشتر به خاطر هنرهای زیبایش به یاد مانده است، اما هرچیز که انجام می‌داد، براثر شیفتگی از علوم و ریاضیات بود.
این تفکرات٬ ابزارهای ضروری برای هر توسعه‌دهنده وب هستند. اگر صفحات در اطراف دستورالعمل‌های نامرئی مونتاژ نشده باشند، به‌طور مشابه دور به نظر می‌رسند. شبکه‌ها (Grids) رایج‌ترین نمونه از آن هستند، اما حوزه‌هایی مانند تایپوگرافی و طراحی واکنش‌گرا (Responsive Design) به طور مشابه ریشه در سؤالات اندازه، نسبت و شکل دارند.
۳. از راست به چپ فکر کنید.
به یاد داشته باشید که داوینچی در دفاتر یادداشت خود به طور معمول از راست به چپ (که در زبان انگلیسی، برعکس حالت صحیح و معمول نوشتار است) و بصورت “نوشتار آینه‌ای” مینوشت (باتوجه به نوشتار برعکس وی در زبان انگلیسی، زمانی دست‌خط او برای هر انگلیسی‌زبان دیگری قابل خوانش بود، که آن را مقابل آینه می‌گرفتند). فقط زمانی به شیوه “عادی” مینوشت که قصد داشت آن متن توسط دیگران خوانده شود.
به چه علت این نوع نوشتار را انتخاب کرده بود؟ زیرا چپ‌دست بود و آموزش کلاسیک ندیده بود، با این مدل نوشتن از پاک شدن و یا پخش شدن مرکب توسط دست خودش، هنگامی به کلمات بعدی را مینوشت، جلوگیری می‌کرد. علاوه بر آن، با این مدل نوشتن مخصوص، دزدیدن ایده‌های او دشوار بود چون همانطور که گفته شد، بخاطر برعکس بودن حروف، کسی قادر به خواندن آنها نبود. دلیل پشت اینکار هرچیز هم که باشد، مشخصاً او با این روش بیشتر احساس راحتی می‌کرده. نوشتار آینه‌ای داوینچی، ارزش پذیرش روش‌هایی که مناسب شماست را نشان می‌دهد. داوینچی مجبور نبود روش‌های خود را برای دیگران توجیه کند، و شما هم همینطور! پس به آنچه که برای شما راحت‌تر و مناسب‌تر به نظر می‌رسد اعتماد کرده، و روش کار خود را براساس آن بنا کنید؛ فونت‌ها و رنگ‌هایی را که دوست دارید انتخاب کنید، و به هر شیوه که به نوع تفکر و خلاقیت شما می‌آید، بنویسید و نقاشی کنید٬ چه با تبلت چه در یک دفتر چرمی.
۴. کارفرمایان خوب پیدا کنید.
داوینچی در مورد کاری که انجام می‌داد و حامیانی که پیدا می‌کرد، به شدت حساس بود. او در مکان‌هایی زندگی می‌کرد که به خلاقیتش فضا میبخشید. وقتی به میلان مهاجرت کرد، هنر نمایشی، تئاتر و فصاحت او بسیار مورد توجه واقع شد. از سوی دیگر، داوینچی چندین سال به سزار بورجیا خدمت کرد که مردی بسیار حیله‌گر و خشن بود اما او را تحتتأثیر قرار داد و فرصتی برای او فراهم آمد تا خود را در زمینه‌های جدیدی مانند نقشه‌کشی نشان آزمایش کند. داوینچی تنها برای چند سال در خدمت سزار بورجیا بود و سپس به محیطهای آرام‌تری بازگشت. ما نیز بهتر است به خودمان ارزش بدهیم و اگر امکان دارد، فضاهایی را برای ابراز خلاقیت و رویاهایمان پیدا کنیم. حتی اگر نتوانیم محیطی مانند فلورانس را پیدا کنیم، باید اقداماتی برای بهبود شرایط فعلیمان انجام دهیم.
۵. تکرار تکرار و تکرار کنید.
شاید بهتر باشد بدانید که لئوناردو داوینچی در برخی مواقع تاخیر زیادی داشت. او سال‌ها بر روی بسیاری از نقاشی‌هایش کار کرد، از جمله نقاشی مونالیزا که آن را تا زمان مرگش همراه خود به سفرهایش می‌برد. آثار داوینچی نتیجه بی‌شماری از آزمایش‌ها، انحرافات و تکرارها بودند. امروزه، محصولات نهایی او در ذهن عموم بسیار مهم هستند، اما هرکدام از آنها فقط مرحله نهایی یک سفر طولانی و غالباً دشوار را نشان می‌دهند. یکی از مثال‌های جالب توجه این فرآیند، اسب لئوناردو است که یک مجسمه سوارکاری بود که لئوناردو در سال ۱۴۸۲ توسط دوک میلان، لودوویکو ایل مورو، به ساخت و طراحی آن مامور شد. یک دهه تحقیقات شروع شد، از آناتومی اسب تا اختراع تکنیک‌های جدید ریخته‌گری برنز. این پروژه در زندگی لئوناردو داوینچی تکمیل نشد، اما کار او باعث شد که زمانی که یادداشت‌های او در قرن بیستم مجدداً پیدا شدند، این پروسه مجدداً آغاز شود. در سال ۱۹۹۹، ۵۱۷ سال بعد، مجسمه اسب لئوناردو در میلان به نمایش گذاشته شد. با وجود تمام استعدادهایش، لئوناردو داوینچی نمادی از قدرت پیشرفت آهسته و پایدار – حتی تعویق – بود. بله، گاهی الهام می‌آید، اما بیشتر اوقات، آن را در پایان یک مسیر طولانی و پرکشش می‌یابیم.
در دنیای طراحی وب نیز، ایده کاملاً “تمام شده” خیلی قدیمی به نظر می‌رسد. همیشه نیاز به بروزرسانی وجود دارد، ترفندهایی برای ایجاد و دستگاه‌های جدیدی برای تطبیق؛ که همه‌ی اینها خوب هستند، این نمایانگر بازتابی از طبیعت است. در چه زمینه‌هایی می‌توانید چیزی را که ساخته‌اید، دوباره بسازید؟ معماران این امکان را ندارند. حتی نقاشان فقط می‌توانند تا حدی تغییر دهند قبل از اینکه مجبور به شروع دوباره شوند. پس به آنچه که در لحظه مشغول کار روی آن هستید، بیشازحد وابسته نشوید. بله، ارزشمند است، اما در نهایت یک گام به سوی آینده است. این درباره دورانداختن کار شما نیست بلکه تجلی‌گر تکامل آن خواهد بود.
بسازید، سپس ارتقا دهید و بهتر بسازید. دوباره و دوباره.
لئوناردو داوینچی
۶. مهارتهای چندگانه خود را تقویت کنید.
لئوناردو داوینچی آنچنان دارای خلاقیت‌های گوناگون بود که نمی‌توان با یک عنوان خاص او را معرفی کرد. او در زمینه‌های مختلفی مانند نویسندگی، نقاشی، مجسمه‌سازی، معماری و فلسفه فعالیت داشت. دانش او در هر زمینه باعث بهبود مهارت او در زمینه‌های دیگر می‌شد. مطالعات آناتومی به نقاشی‌های واقع‌گرایانه‌تری منجر می‌شدند. مطالعات او درباره نور به او کمک می‌کردند تا نقاشی‌هایی با بازتاب بهتری خلق کند. این نشأت یافته از آموزش غیرمعمول و غیرمتعارف او بود. با اجتناب از دانش عامه در دسترس، او قادر بود به طریق خودش تحقیق و بررسی کند و از مرزهای میان موضوعات مختلف فراتر رود. دیدگاه داوینچی به جهان، پویا و جامع بود.
کسی که پیش از داشتن نظریه عمل می‌کند، مانند دریانوردی است که بدون داشتن ابزار مناسب همچون سکان و قطبنما سوار کشتی می‌شود، و هرگز نمی‌داند که به کدام سمت باید حرکت کند.
لئوناردو داوینچی
توسعه‌دهندگان وب در مجموعهای وسیع از رشته‌های بهم پیوسته فعالیت می‌کنند. بهترین اتفاقات زمانی رخ می‌دهد که آنها را با یکدیگر ارتباط دهیم. با زبان‌های جدید، زبان‌های قدیمی، چارچوب‌ها، و کتاب ها درگیر باشید. موضوعاتی را که فکر می‌کنید در آنها تازه‌کار هستید بررسی کنید، در آنها عمیق‌تر شوید و رویشان فکر کنید. سخن داوینچی درباره هنر، در مورد طراحی وب هم صدق می‌کند:
هنر هرگز تمام نمی‌شود، فقط رها می‌شود.
دیدگاه ها (2)
امیرعلی ایزیمی گوید:
۱۴۰۳-۰۱-۲۸ در ۸:۴۷ ق٫ظجذاب و کاربردی
سپهرمی گوید:
۱۴۰۳-۰۲-۰۴ در ۱۲:۵۰ ب٫ظاین مقاله خیلی برای من مفید بود. ممنونم از اینکه این مقاله رو ترجمه و ویرایش کردید. ❤️❤️